Πληροφορίες

Ιδιαιτέρως σημαντική ενότητα χειρογράφων που αφορά την επανάσταση της Κρήτης (1821) με Γενικό Διοικητή τον Μιχαήλ Κομνηνό Αφεντούλιεφ, ο οποίος διορίστηκε από τον Δημήτριο Υψηλάντη και έφτασε στην Κρήτη τον Οκτώβριο του 1821. Τα χειρόγραφα (συνολικά 58 σελίδες, διάφορα μεγέθη, αρ. καταλόγου 7-29*) καλύπτουν την περίοδο της διοίκησης του Αφεντούλιεφ (Οκτώβριος 1821-Ιούλιος 1822). Σε αυτά περιλαμβάνονται προκηρύξεις, στρατιωτικοί νόμοι, νόμοι περί φορολογίας, πατέντες, διαταγές, προσταγές, διορισμοί, πρόστιμα, προαγωγές, καθώς και αντίγραφο της παραιτήσεως του Αφεντούλιεφ (20 Ιουλίου 1822). Τα περισσότερα (πλην ορισμένων αντιγράφων ή ανυπόγραφων εγγράφων) φέρουν υπογραφή και σφραγίδα του Αφεντούλιεφ υπό τους τίτλους : α) «Ὁ Ἀρχηγός (1), «Ἀρχιστράτηγος τῆς Κρήτης» (11) και «Ὁ Γενικός Ἔπαρχος τῆς Κρήτης» (2). Επίσης απαντώνται οι σφραγίδες της Κοινότητας Σφακίων (1819) και της Γενικής Διοικήσεως Κρήτης (1821) καθώς και οι 2 σφραγίδες του Αφεντούλιεφ. [μαζί:] ΦΙΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ — Ἐφοδιαστικό [ἱερέα]. Σφακιά, 1 Μαΐου «τι ικοστι τον φιλικον» [1820(;)]. • Μονόφυλλο, 306 x 214 mm. Το κείμενο γραμμένο με τον κρυπτογραφικό κώδικα των φιλικών κάτω από συμβολική παράσταση. • Για τον Αναγνώστη Πολάκη του Παναγιώτη από τα Σφακιά, καπετάνιο, ετών 28. [μαζί:] Ἑνότητα 63 χειρογράφων τῆς ἐπαναστατικῆς καί μετεπαναστατικῆς περιόδου, τά περισσότερα μέ κρητικό ἐνδιαφέρον. • Πολλά από αυτά με τις υπογραφές των Τομπάζη, Κωλέττη, Οικονόμου, Αναγνώστου κ. ά. Στην ενότητα συμπεριλαμβάνεται χειρόγραφο τεύχος 29 φύλλων με αντίγραφα από τα παρακάτω: «Νόμος τῆς Ἐπιδαύρου ἤτοι Προσωρινόν Πολίτευμα τῆς Ἑλλάδος. Ἐν Ἄστροις, τήν 13, Ἀπριλλίου 1823», «Συνθήκη γινομένη εἴς Λονδίνον ἀπό τούς Ἀντιπροσώπους τῶν τριῶν Μεγάλλων Δυνάμεων. 6 Ἰουλίου 1827» κ. ά. [μαζί:] Ένα μονόφυλλο («ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ. Ο ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΑΣ. […] Ἐν Ἄργει, την 6 Αὐγούστου 1829. Ὁ Κυβερνήτης Ι. Α. ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ. Ὁ Γραμματεύς τῆς Ἐπικρατείας. Ν. ΣΠΗΛΙΑΔΗΣ») και ένα δίφυλλο («Αριθ. 32. Ἔτους Ε΄. ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. ΕΝ ΑΙΓΙΝῌ, ΣΑΒΒΑΤῼ, 26 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1830»). (89) • Το αρχείο φωτίζει την περίοδο της διοίκησης της Κρήτης από τον Αφεντούλιεφ, για τη δράση του οποίου έχουν διατυπωθεί διαμετρικά αντίθετες απόψεις από τους ιστορικούς. Ο Αφεντούλιεφ κατηγορήθηκε από τους επαναστατημένους Κρήτες ότι προκάλεσε προβλήματα και έριδες ανάμεσα στους καπεταναίους και ότι δεν βοήθησε στον αγώνα όσο θα έπρεπε το πρώτο δύσκολο και κρίσιμο διάστημα. Ο ίδιος από τη μεριά του κατηγορούσε τους ντόπιους οπλαρχηγούς και στρατιώτες ότι αδιαφορούσαν για τον αγώνα, επιδίδονταν σε ασυδοσίες και λεηλατούσαν τις περιουσίες του κρητικού λαού. Μετά τις αποτυχημένες υπό τη διοίκηση του μάχες τον Μάιο του 1822 η δυσαρέσκεια εναντίον του κλιμακώθηκε και ο ίδιος λίγο αργότερα ζήτησε να παραιτηθεί. Το Συμβούλιο των Κρητών προχώρησε στην αποκήρυξη και καθαίρεση του, ο ίδιος τέθηκε σε περιορισμό και τα έγγραφά του κατασχέθηκαν. Τελικά αναχώρησε από την Κρήτη τον Φεβρουάριο του 1823. Το παρόν αρχείο (ιδίως τα χειρόγραφα με αρ. καταλόγου 7-29) είναι από αυτά που επίμονα αλλά τελικά μάταια ζητούσε ο Αφεντούλιεφ να του επιστραφούν μετά την καθαίρεσή του, τη φυγή από την Κρήτη και τη μετάβασή του στην Ιταλία, για να αποδείξει μέσω αυτών την πραγματική δράση που ανέπτυξε στην Κρήτη αλλά και την έκνομη δράση των Κρητών καπεταναίων. • Ακολουθεί ο κατάλογος των συμπεριλαμβανομένων χειρογράφων και εγγράφων:
1.    ΦΙΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ — Ἐφοδιαστικό [ἱερέα]. Σφακιά, 1 Μαΐου «τι ικοστι τον φιλικον» [1820(;)].
2.    «Συνεποσχετικόν των Σφακιανών Πλοιάρχων» (σφραγίδα). 20 Μαΐου 1821.
3.    Δήλωση των υπηρετούντων στο πλοίο του Αναγνώστου Παναγιώτου για τη λήψη του μεριδίου τους από τα ναύλα, υπογεγραμμένη από τον Ανδρουλή Γιαννακάκη (σφραγίδα). 4 Ιουνίου 1821.
4.    [—]
5.    Απαντητικό έγγραφο των προκρίτων Λουτρού προς τους Θερισιανούς, (σφραγίδα της Παναγίας Λουτρού). 13 Ιουνίου 1821. Στην πίσω όψη αντίγραφο επικυρωμένο από τον Ανδρουλή Γιαννακάκη της δηλοποιήσεως από 31 Αυγούστου 1821 της Καγγελαρίας Ανωπόλεως Σφακίων περί των πολεμικών κατορθωμάτων του Αναγνώστου Παναγιώτου.
6.    Αντίγραφο πιστοποιήσεως υπέρ του Αναγνώστου Παναγιώτου (σφραγίδα). 25 Ιουνίου 1821.
7.    Προκήρυξη του Αφεντούλιεφ προς τους Γραικούς της Κρήτης περί της άφιξής του στην Κρήτη. 25 Οκτωβρίου 1821.
8.    Στρατιωτικοί νόμοι του Αφεντούλιεφ (βουλοκέρι). 25 Οκτωβρίου 1821.
9.    «Όρκος κοινός διά κάθε αδελφόν Γραικόν…» υπό Αφεντούλιεφ (βουλοκέρι). 25 Οκτωβρίου 1821.
10.    Προκήρυξη του Αφεντούλιεφ περί παραχωρήσεως των ζώων των κατοίκων  προς συλλογή του εχθρικού ελαιοκάρπου. 6 Νοεμβρίου 1821.
11.     Επικυρωμένο αντίγραφο της από 9 Νοεμβρίου 1821 προκήρυξης του Αφεντούλιεφ περί διορισμού τριών ως αρχηγών των Χανιώτικων διαμερισμάτων (σφραγίδα).
12.    Διορισμός από 15 Νοεμβρίου 1821 υπό των προκρίτων Καστελλίου Σφακίων του Ιωάννου Παπαδεράκη σε δημόσια υπηρεσία (σφραγίδα).
13.    Νόμος περί φορολογίας του ελαίου υπό Αφεντούλιεφ (σφραγίδα).
14.    Προσταγή του Αφεντούλιεφ για τη συμπεριφορά των στρατιωτών προς τους εχθρούς μετά τη νίκη και περί λαφύρων (σφραγίδα). 23 Νοεμβρίου 1821.
15.     Προκήρυξη προς τους Οθωμανούς της Κρήτης (σφραγίδα).
16.     «Προτέστον [Διαμαρτυρία]» του Αφεντούλιεφ εναντίον ορισμένων καπεταναίων (σφραγίδες). 20 Δεκεμβρίου 1821.
17.    Επικυρωμένο αντίγραφο της από 27 Δεκεμβρίου 1821 προαγωγής του Ανδρέου Παναγιώτου.
18.    Αχρονολόγητη προκήρυξη του Αφεντούλιεφ περί δικαιοδοσίας των 500αρχών και αξιωματικών (βουλοκέρι).
19.    «Νόμοι και τάξεις διά το Κούρσος των ρωμαϊκών πλοίων αρματωμένων εις τον πόλεμον». 6 Ιανουαρίου 1822. (σφραγίδα, βουλοκέρι).
20.    Επικυρωμένο αντίγραφο του από 26 Φεβρουαρίου 1822 εγγράφου των 300αρχών, 100αρχών κ.λ., με το οποίο ζητούν τον διορισμό του Αναγν. Παναγιώτου ως αρχηγό τους.
21.    Επιστολή του Αφεντούλιεφ προς τον Α. Παναγιώτου, με την οποία του κάνει γνωστό ότι τον διορίζει Σερασκέρη σε όλα τα στρατεύματα της Ρίζας. 6 Μαρτίου 1822.
22.    Εφήμερος διαταγή του Αφεντούλιεφ για τους στρατιώτες που εγκαταλείπουν και επιστρέφουν στα σπίτια τους ή περιφέρονται στα χωριά αφανίζοντας τους φτωχούς. 18 Μαρτίου 1822.
23.    Πατέντα του Αφεντούλιεφ με την οποία προβιβάζει σε 400αρχον τον Ν. Βερυκάκη (σφραγίδα, βουλοκέρι). 18 Μαρτίου 1822.
24.    Εφήμερος διαταγή του Αφεντούλιεφ για την εγγραφή των καπεταναίων σε καταλόγους (σφραγίδα). 27 Μαρτίου 1822.
25.    Νόμος του Αφεντούλιεφ περί φόρου δεκάτης και την τύχη των πραγμάτων που βρίσκονταν υπό την εξουσία των Τούρκων (βουλοκέρι). 28 Ιουνίου 1822.
26.    Έγγραφο του Αφεντούλιεφ περί διορισμού δύο επιστατών προς παραλαβή και διάθεση του τουρκικού ελαίου, καρπών κ.τ.λ. από τον Μυλοπόταμο (βουλοκέρι). 28 Ιουνίου 1822.
27.    Ανυπόγραφα αντίγραφα τριών επιστολών, α) Απάντηση των Χριστιανών σε επιστολή του Επισκόπου Κυδωνίας, β) Επιστολή προς τους άρχοντες Χανίων, γ) Επιστολή του Επισκόπου Χανίων (Ιούλιος 1822).
28.    Επιστολή του Γεν. Γραμματέα Ν. Οικονόμου, προσυπογεγραμμένη και από τον πρωτόπαπα Σφακίων. 20 Ιουλίου 1822.
29.    Αντίγραφο από το πρωτότυπο (αρχεία Γεν. Καγγελαρίας) της παραίτησης του Αφεντούλιεφ (20 Ιουλίου 1822), επικυρωμένο από τον Γενικό Γραμματέα, Ν. Οικονόμου και προσυπογεγραμμένο από τον Εμμ. Αντωνιάδη.
30.    Επικυρωμένο αντίγραφο της από 14 Αυγούστου 1822 προαγωγής του Ανδρέου Παναγιώτου.
31.    Επικυρωμένο αντίγραφο της από  5 Σεπτεμβρίου  1822 επιστολής του Παπά Γεωργίου προς τον 500αρχον καπετάν Αναγνώστη (από τα αρχεία του Γεν. Φροντιστηρίου). Σφραγίδα.
32.    Το από 11 Σεπτεμβρίου 1822 αποδεικτικό της Προσωρινής Διοικήσεως της Κρήτης με σφραγίδα και υπογραφές του Αφεντούλιεφ, ως γενικού Επάρχου και του Οικονόμου ως γεν. Γραμματέως, σχετικά με ποσό που κατέθεσε στο δημόσιο ταμείο ο  Ι. Κουλιτάκης.
33.    Έγγραφο του Γεν. Φροντιστηρίου του Δικαίου προς τους προκρίτους, καπεταναίους και κατοίκους Βατολάκου (σφραγίδα), 18 Σεπτεμβρίου 1822.
34.    Συμφωνητικό μεταξύ των Γεν. Φροντιστών της Οικονομίας και του Θωμά Γκουέτ περί πώλησης πυρίτιδος στην Κρήτη. 22 Νοεμβρίου 1822.
35.    Επιστολή Κισσαμιτών προς τους προκρίτους του Λουτρού Σφακίων, με την οποία ζητούν τη βοήθειά τους. 1 Ιανουαρίου 1823.
36.    Λογαριασμός του καπετάν Τομπάζη Βάνετ για το πολεμικό υλικό που πούλησε. 5 Ιανουαρίου 1823.
37.    Επιστολή των προκρίτων του χωρίου Καμπανού Σελίνου προς τον καπετάν Αναγνώστη Παναγιώτου με την οποία ζητούν άρματα, σημαία, κ. τ. λ. 24 Ιανουαρίου 1823.
38.    Απόφαση της Διοικήσεως Κρήτης, των 500αρχών και λοιπών καπεταναίων σχετικά με τα λάφυρα της εκστρατείας Σελίνου. 4 Φεβρουαρίου 1823.
39.    Χειρόγραφο τεύχος επιγραφόμενο: «Σημείωσις των όσων αρμάτων δίδομεν με διορίαν», αρχίζοντας από 5 Φεβρουαρίου 1823.
40.    Σημείωμα του καπετάν Γεωργίου Δρακονιανού προς τον καπετάν Γιαννάκη, με το οποίο του ζητεί «μονέτζια». 8 Φεβρουαρίου 1823.
41.    Εγκύκλιος με τη σφραγίδα της Γενικής Διοικήσεως υπογεγραμμένη από τον Ν. Οικονόμου, τον Γενικό Έπαρχο και δύο Γεν. Φροντιστές της Οικονομίας, με την οποία εκφράζεται δυσαρέσκεια κατά πολλών και δίνονται οδηγίες στους 500αρχους.
42.    Επικυρωμένο αντίγραφο του από 20 Φεβρουαρίου 1823 διορισμού του Αναγν. Παναγιώτου στην Εθνική Πανελλήνιο Βουλή.
43.    Αντίγραφο του από 7 Απριλίου 1823 διορισμού του Α. Παναγιώτου ως μέλους της εξεταστικής επιτροπής.
44.    Χειρόγραφο τεύχος που περιλαμβάνει κήρυγμα ανωνύμου προς τους Κρήτες υποβληθέν στον Αρμοστή της Κρήτης στις 11 Ιουνίου 1823 και επιστολή ανωνύμου προς τον «Πανοσιολογιώτατον Άγιον Οικονόμ».
45.    Αρμοστής Τομπάζης προς τον καπετάν Α. Παναγιώτου σχετικά με την πολιορκία των Χανίων (σφραγίδα: «ΑΡΜΟΣΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ»). 11 Ιουλίου 1823.
46.    Δήλωση του Τομπάζη υπέρ του Ι. Κολιτάκη για 22.000  γρόσια (σφραγίδα). 16 Ιουλίου 1823.
47.    Έγγραφο του Φροντιστηρίου του Πολέμου προς τους πολιορκητές του φρουρίου Κυδωνίας περί ζωοτροφών του στρατεύματος (σφραγίδα). 23 Ιουλίου 1823.
48.    Έγγραφο του Φροντιστηρίου του Πολέμου προς τον καπετάνιο Ανδ. Παναγιώτου (σφραγίδα). 23 Ιουλίου 1823.
49.    Επιστολή του Ν. Οικονόμου προς τον Λάζαρο Ιορδάνου με πληροφορίες για τον ερχόμενο στην Κρήτη αιγυπτιακό στρατό. 13 Σεπτεμβρίου 1823.
50.    Επιστολή του Αρμοστή Τομπάζη προς τον καπετάνιο Α. Παναγιώτου, για να σπεύσει προς βοήθεια των Μυλοποταμιτών (σφραγίδα). 13 Οκτωβρίου 1823.
51.    Επιστολή του Αρμοστή Τομπάζη προς τον καπετάνιο Α. Παναγιώτου, με την οποία τον διορίζει αρχηγό της εκστρατείας κατά Γραμβούσας (σφραγίδα). 29 Νοεμβρίου 1823.
52.    Διακήρυξη του Αρμοστή Τομπάζη προς τους κατοίκους της νήσου περί τροφοδοσίας, καταγραφής και παραπτωμάτων των στρατιωτικών (σφραγίδα). 11 Φεβρουαρίου 1824.
53.    Το Υπουργείον του Πολέμου προς τον Νικηφόρο Βαφικάκη για απονομή επαίνου και αμοιβή 500 γροσίων (σφραγίδα). 31 Αυγούστου 1825.
54.    Έκκληση της Διοικητικής Επιτροπής της Κρήτης προς «άπαντας τους εις Αιγιάλειαν ευρισκομένους πατριώτας Κρήτας», για να συνεισφέρουν ώστε να κληθεί αρχηγός στην Κρήτη. 9 Ιουλίου 1826.
55.    Η Διοικητική Επιτροπή της Κρήτης προς τον Αναγ. Παναγιώτου, προκειμένου να μεταβεί στην επαρχία του, να «βάλει εις ενέργειαν τα όπλα της» και να πληροφορήσει την Επιτροπή (σφραγίδα). 22 Δεκεμβρίου 1826.
56.     Η Διοικητική Επιτροπή της Κρήτης προς τους Σφακιανούς για να κηρύξουν τον πόλεμο (σφραγίδα). 22 Δεκεμβρίου 1826.
57.    Ανυπόγραφη απάντηση των Σφακιανών προς τον Κριτοβουλίδη. 25 Ιανουαρίου 1827.
58.    Το Συμβούλιο της Κρήτης προς τον καπετάνιο Αν. Παναγιώτου για τις κινήσεις του Μουσταφά Πασά και την έλευση του Κυβερνήτη, Ιωάννη Καποδίστρια (σφραγίδα). 16 Δεκεμβρίου 1827.
59.    Ανεπίσημη και ανυπόγραφη μετάφραση της από 20 Δεκεμβρίου 1827 διακήρυξης του «Σουλτάν Μαχμούτ» με την οποία προσκαλεί όλο το Έθνος του να πολεμήσει κατά των απίστων.
60.    Επικυρωμένο αντίγραφο πρακτικού συνεδριάσεως της 5ης Αυγούστου 1841 των αντιπροσώπων διαφόρων επαρχιών περί ικανοποιήσεως των κατά το παρελθόν αδικηθέντων Σφακιανών.
61.    Επιστολή του Ι. Δ. Σταματάκη προς τον Α. Πολίδη, με την οποία του ζητεί τις χρονολογίες διαφόρων μαχών. 16 Μαΐου 1841.
62.    Επιστολή των Α. Χαιρέτη και Χ. Ρούσου προς τους οπλαρχηγούς του στρατοπέδου, με την οποία ζητούν διάφορες πληροφορίες. 26 Μαΐου 1841.
63.    Ανεπίσημο αντίγραφο της από 5 Μαΐου 1845 αναφοράς των χριστιανών κατοίκων Ηρακλείου προς τον Μουσταφά πασά με τα ονόματα των υπογραψάντων.
64.    Ενυπόγραφη επιστολή του Προέδρου της επιτροπής των υπέρ πατρίδος αγωνισαμένων και θυσιασάντων (Ι. Κωλέττης [;]) προς τον ταγματάρχη Α. Πολίδη, για να παρευρεθεί στην έναρξη των εργασιών της επιτροπής. 2 Απριλίου 1846.
65.    Ανεπίσημο αντίγραφο της από 20 Ιουλίου 1866 αναφοράς των χριστιανών Κρήτης προς τους αντιπροσώπους των χριστιανικών δυνάμεων.
66.    Το από 24 Ιουλίου 1866 ψήφισμα του λαού της επαρχίας Ρεθύμνης κατά της Τουρκικής Διοικήσεως με τις υπογραφές των κατοίκων κατά χωριό.
67.    Η από 18 Ιουνίου 1874 απαντητική επιστολή του Ιωάννου Βαρδινάκη προς τον διδάσκαλο Σφακίων Νικόλαο Ξενουδάκη σχετικά με κάποιο ταξίδι.
68.    Ανυπόγραφη επιστολή (Επισκοπή Ρεθύμνης, 9 Απριλίου 1878) προς την εν Αθήναις υπέρ των Κρητών κεντρική επιτροπή σχετικά με την ανάγκη συνάψεως μαχών και σε άλλα τμήματα της Κρήτης εκτός από τις δυτικές επαρχίες.
69.    Επιστολή (Γαράζο, 29 Απριλίου 1878) με δυσανάγνωστες υπογραφές (πιθανώς Κ. Ντουκάκη και Α. Βιτάλη) προς τον Γεν. Αρχηγό Κισσάμου Α. Σκαλίδη σχετικά με διαφωνίες μεταξύ των πληρεξουσίων Σφακίων και άλλων επαρχιών και αναγγελία μαχών.
70.    Επιστολή (Αθήνα, 2 Ιουνίου 1878) της επί των Κρητικών επιτροπής προς τη Γενική Συνέλευση και την Προσωρινή Διοίκηση περί της εξουσιοδότησης εκ μέρους της Κρήτης του αντιπροσώπου του βασιλέως των Ελλήνων και παύσης της διάστασης μεταξύ Σφακιανών και λοιπών Κρητών.
71.    Επιστολή (Ασκύφου, 3 Ιουνίου 1878) του Σ. Α. Σταυρούδη για την επιστροφή της σφραγίδας της Προσ. Κυβερνήσεως.
72.    Επιστολή του Γεν. Αρχηγού και του Γεν. Υπαρχηγού Σφακίων με την οποία διαβιβάζονται αποδείξεις χρημάτων και ζητούνται νέα. 4 Ιουνίου 1878 (σφραγίδα).
73.    Η Προσωρινή Κυβέρνηση Σφακίων προς την επί των Κρητικών επιτροπή ως απάντηση στην επιστολή της επιτροπής (βλ. αρ. 70). 8 Ιουνίου 1878.
74.    Απόσπασμα βιβλίου πρωτοκόλλου με αριθμούς και περιλήψεις εγγράφων.
75.    Επιστολή του Κωσταρού Βολουδάκη προς τον Πρόξενο σχετική με δήλωση της Κυβέρνησής του, στην οποία εκτίθενται οι απόψεις του Βολουδάκη σχετικά με τη λύση του Κρητικού Ζητήματος.
76.    Επιστολή (Ασκύφου, 31 Αυγούστου 1878) με την οποία αναγγέλλεται η απόφαση της Επαρχίας να κατέλθει συγκεντρωμένη και να δώσει ενίσχυση και θάρρος στους υπόλοιπους.
77.    Χειρόγραφο τεύχος 29 φύλλων με αντίγραφα από τα παρακάτω: «Νόμος τῆς Ἐπιδαύρου ἤτοι Προσωρινόν Πολίτευμα τῆς Ἑλλάδος. Ἐν Ἄστροις, την 13, Ἀπριλλίου 1823», «Συνθήκη γινομένη εἴς Λονδίνον ἀπό τούς Ἀντιπροσώπους τῶν τριῶν Μεγάλλων Δυνάμεων. 6 Ἰουλίου 1827», μετάφραση Προκηρύξεως του Σουλτάνου προς τον λαό της 8/20 Δεκεμβρίου 1827, «Προτόκολον παρά των Πληρεξουσίων της Μεγ. Βρετανίας, της Γαλλίας και της Ρωσίας γινωμένο εν Λονδίνω 10 Μαρ: 1829» και απάντηση της Ελληνικής Κυβερνήσεως προς την από 6/18 Μαΐου επιστολή του αντιπροσώπου της Μ. Βρετανίας «παρά τῇ Ἑλληνικῇ Κυβερνήσει».
78.    Το τραγούδι του Χονδροθόδωρου.
79.    [—]
80.    [έως 86.]: Επτά σημειώματα (τα 5 αχρονολόγητα, τα άλλα 2 με ημερομηνία 5 & 6 Φεβρουαρίου 1823) του καπετάν Γεωργίου Δρακονιανού από διάφορα χωριά προς τον καπετάν Γιαννάκη, με τα οποία ζητά να παραδοθεί ένας ορισμένος αριθμός όπλων στους επί τούτου εκλεγέντες σε κάθε χωριό της Κισσάμου καθώς και αναφορά των σχετικών οικονομικών ρυθμίσεων.
87.    Προσωρινή Διοίκησις της Κρήτης. Υπογεγραμμένο συμφωνητικό μεταξύ των Φροντιστών της Οικονομίας και του Φραγκίσκου Γκρίστη («Ἐν Λουτρῷ τῇ 25 9βρίου 1822»).
88.    Σημείωμα με συμβολική παράσταση και κρυπτογραφικό κώδικα και στις 2 όψεις.
89.    Χαρτί με απεικόνιση της σημαίας των Ψαρρών κατά το 1821.
90.    Μονόφυλλο («ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ»). Βλ. ό. π.
91.    Δίφυλλο («Αριθ. 32. Ἔτους Ε΄. ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ.»). Βλ. ό. π.