Πληροφορίες

Χαρτί υπόλευκο, μελάνι γκρίζο, 210 x 152 mm., 24 φ. + 324 σ. Γραφή στρογγυλή σχετικά ευανάγνωστη. Η σελιθαρίθμηση από τον ίδιον γραφέα. Στο φ. 2r όπου ο τίτλος του βιβλίου αναφέρεται και ο γραφέας, ο πατριαρχικός έξαρχος Μάξιμος και η χρονολογία γραφής, τον Φεβρουάριο 1788. Τα τεύχη τετράδια. Στίχοι κατά σελίδα 22. Επιμελημένη διάταξη κειμένου και παράθεση των επιμέρους παραγράφων κατά ιατρική συνταγή. Τα φύλλα 20v-22v και οι σελίδες 208, 288, 300, 307-308, 315-316, 319-324 λευκές. (φ. 2r-20r) Τίτ: Βιβληον καλούμενον ἱατροσοφικὸν περίἐχόμενο λοίαν καλλαῖς καὶ ἀξιόλογαις ρετζέτες ἀπὸ βιβλήα ἐμπίρων καὶ φιλοσόφων οἱατρῶν τοῦτε ὑπποκράτους καὶ γαλινοῦ καὶ ἐτέρων πολλῶν θαυμαστῶν εἰς τὴν ἐπισίμην ταῦτην. Συναχθὲν παρὰ τοῦ πανοσιωτάτου καὶ πατριαρχικοῦ ἐξάρχου κυρίου Μαξίμου ἐκ διαφόρων βιβλήων καῖ ἀξιολόγων εἰς θεραποίαν πολλῶν πασχώντων ἀπὸ ἤτι ἀσθένιαν πάσχουσιν. Ἐν ἔτοι εἰς τοὺς ˏαψπη Φευ(ρ)ου(αρἰου) ιγ´ …(σ. 209-260) Ἀρχὴ σὺν Θεῶ ἁγίῳ διὰ κάθε γενεᾶς βότανα καὶ ἰατρικὰ εἰς κάθε πάθος. Ἀρχ.: Περὶ νὰ εὕρης καλλὰ χωρτάρια. Τελ.: Περὶ ὀφθαλμίας τοῦ ἄλμπουτέρ. (σ. 261- 286) Πρόσθετες συνταγές για μαντζούνια, χάπια, αλοιφές, λάδια, σιρόπια, βάλσαμα, σκόνες, ζουλάπια, νερά, ντεκότα. (σ. 289) Περὶ ὁποίαν ἡμέραν τοῦ μηνὸς καὶ τῆς σελίνης δίδεται τὸ καθάρσιον καὶ εὐγάζεις τὸ αἵμα. (σ. 290-299) Διαγνωστικές οδηγίες, προγνωστικά, βροντολόγιον. (σ. 301-306) Δίγλωσσο λεξικό. Αἱ ἐξηγήσεις τον λέξεων ρωμαϊστή καὶ ὀθωμανική. Αρχ.: Κάσια – Χιἀρ σεμπέ (σ. 309-314, 317) Ξόρκια και γητεύματα. Στο φ. 1r το σημείωμα: ἀρχυς καλλοις κάλλιστων είναι και τελος. ὅρθος δοκουσιν υ ορι ρον πραγματον. Δοκίμια γραφής της αλφαβήτου. Στο φ. 1v υπάρχουν τα εξής σημειώματα με καλλιγραφικότερη γραφή: Ἐπίγραμμα ἰαμβικὸν πρὸς τὸν πατριαρχικὸν ἔξαρχον πανοσιολογιώτατον κὺρ Μάξιμον. Ἐξαρχέων ἄριστε, Μάξιμος καλός / ἄριστος ὤφθη τοῖς ἀκεστόρσι ξένε. / Ἕτερον ἰαμβεῖον τοῦ αὐτοῦ πρὸς αὐτὸν. / Ἐξαρχέων ἄριστε Μάξιμος τέως, / ἔξαρχος αὐχεῖ νῦνγε ταῶν ἀκεστόρων. / ἡ βίβλος ἥδε δεῖξις ἔστω τοῦ όγου / ὅσοις πάθη γοῦν ἔλθετ’ αὐτῷ συντόνως. / Εἰς ἀϊδίου εὐνοϊκῆς εὐλαβείας τεκμήριον. Ἀναστάσιος Καμπίτου ὁ ἐκ Ναούσσης. • Από τα παραπάνω σημειώματα είναι εμφανές ότι ο γραφέας ασκούσε την ιατρική τέχνη προφανώς στην περιοχή της Κεντρικής Μακεδονίας. Από πλευράς περιεχομένου και γλώσσας αυτό το ιατροσοφικό χειρόγραφο δε διαφέρει σημαντικά από άλλα παρόμοια του ίδιου αιώνα και του προηγουμένου. Ενδιαφέρουσα η αναφορά στο κεφάλαιο στη σελίδα 209 περί βοτάνων που έχει ως εξής: Περὶ νὰ εὕρης καλὰ χορτάρια. Εἰς τὸ Ἅγιον Ὄρος ἀπὸ τὸ Ξεροπόταμον τὸ μοναστήρι ἕως καὶ εἰς τοῦ Ξενόφου ὅσα βότανα καὶ ἂν εὕρης ἀπάνω καὶ κάτω μάσε τα καὶ εἶναι ὅλα καλά. Ἐκεῖ εὑρίσκεται καὶ τὸ βότανον τὸ ὁποῖον ἐνεργὰ διὰ τὸ σπάσμα καὶ τὸ ὀνομάζουν σφίναις, τὸ ὁποῖον τὸ βράζεις μὲ κρασὶ καὶ τὸ πίνει καὶ ὑγιαίνει. • Βιβλιοδεσία νεωτερικού τύπου με τρία νεύρα στη ράχη και με ξύλινες πινακίδες επενδεδυμένες με καφέ δέρμα. Οι εσωτερικές πλευρές των πινακίδων καλύπτονται με φύλλα από πίνακα περιεχομένων άλλου κακογραμμένου ιατροσοφίου. Σώζονται τα ίχνη των ιμάντων και πορπών κλεισίματος. • Κατάσταση άριστη.