Γράφει ο Γιώργος Μυλωνάς
Πηγή: THE ART NEWSPAPER GREECE

Το βράδυ της Τετάρτης στο Γαλλικό Ινστιτούτο έγινε η προβολή της ταινίας του Φρέντυ Βιανέλλη για τον Χρόνη Μπότσογλου. Φίλοι, ομότεχνοι, κόσμος πολύς από τα εικαστικά πράγματα σχεδόν γέμισε το κινηματοθέατρο, θυμίζοντας μέρες πριν την πανδημία. Παρόλο που ο ζωγράφος δεν ήταν εκεί, υπήρχε μια γλυκόπικρη αίσθηση ανταμώματος με τον αγαπημένο δημιουργό και το έργο του. Κι αυτό το δώρο δόθηκε στους θεατές της ταινίας.

Το νήμα της αφήγησης ξεκινά ο ίδιος ο Μπότσογλου μέσα στο εργαστήριό του, έχοντας απέναντί του τον Βιανέλλη. Την ώρα που σχεδιάζει το πρόσωπό του, ο σκηνοθέτης τον καταγράφει στον φακό και, καθώς προσπαθεί να πιάσει ο ένας το βλέμμα του άλλου, ο κινηματογραφικός χρόνος γεφυρώνει σημαντικούς σταθμούς του ζωγράφου. Φωτογραφίες, ανέκδοτες ημερολογιακές σημειώσεις, βίντεο και σπάνιο αρχειακό υλικό με τον καλλιτέχνη νεαρό στα χρόνια να επιτίθεται στο τελάρο σε «ένθεη μανία», είναι τα μέσα της κινηματογραφικής αναδρομής. Όλα αυτά, όμως, δεν γίνονται ερήμην του καλλιτέχνη. Από το εργαστήριο, μαζί με τη σύντροφο της ζωής του Ελένη, ο Χρόνης μοιράζεται με τον σκηνοθέτη – και τον θεατή – ιστορίες βαθιά ανθρώπινες, όχι ωραιοποιημένες (όπως το τελευταίο πορτρέτο που της αφιέρωσε), μύχιες εξομολογήσεις (μια σκοτεινή παρόρμηση στο Παρίσι), μνήμες χωρίς απωθημένα. Είναι σα να συναντά ο Χρόνης τον Μπότσογλου και να βλέπει το ξεκίνημα, χωρίς να νοιάζεται για το τέλος της διαδρομής.

Εκεί, και οι φίλοι του ζωγράφου, ο Μάκης Θεοφυλακτόπουλος, άλλοτε να τον τσιγκλάει κι άλλοτε να προσπαθεί να ζητήσει συγγνώμη για παλιές ιστορίες, ο Γιώργος Χουλιαράς που φωτίζει την κληρονομιά της πρυτανείας του στη Σχολή, ο Γιάννης Ψυχοπαίδης που εμφανίζεται από νεαρός στα χρόνια ως τις μέρες μας, αλλά και οι «θεωρητικοί» της παρέας, ο Χάρης Καμπουρίδης κι ο Χρήστος Λάζος που του έχουν αφιερώσει λαμπρές σελίδες. Το προσωπικό στοιχείο διαπερνά τη ραχοκοκαλιά της ταινίας κι αυτό είναι η πιο μεγάλη της αρετή. Οι πρωταγωνιστές της περνούν μπροστά στην κάμερα ως να μην είναι στημένη απέναντί τους.

Υπάρχουν οι κατάλογοι και τα βιβλία στην ιστορία της τέχνης, αυτά που καταγράφουν τα έργα και μας δίνουν πληροφορίες για τους δημιουργούς. Θέλει, όμως, μεγάλη μαστοριά να φέρεις μπροστά τον ίδιο τον καλλιτέχνη. Αυτό μπορεί να το καταφέρει αβίαστα ο φακός. Ο Βιανέλλης συμπορεύτηκε με τον Χρόνη, σχετίστηκε με πολλούς από τους τωρινούς μας δασκάλους, έχτισε μέσα στο χρόνο φιλίες που του επέτρεψαν να στήσει μια τοιχογραφία της εποχής. Διότι πέρα από το αφιέρωμα στον Μπότσογλου, αποκαλύπτεται κι ένα σημαντικό κοίτασμα της νεότερης ελληνικής ζωγραφικής και μάλιστα μεταφερμένο στο εξωτερικό, στις μεγάλες εκθέσεις που πραγματοποίησε ο συλλέκτης Σωτήρης Φέλιος.

Όλα αυτά δεν είναι μόνο χρήσιμα για τον ιστορικό του μέλλοντος, αλλ’ απολύτως απαραίτητα στους σπουδαστές των Σχολών. Μπορούν να δουν σε βάθος χρόνου την αλήθεια ενός ολοκληρωμένου δημιουργού, αφηγημένη από τον ίδιο, χωρίς φτιασίδια και μεγαλοστομίες. Από τότε που το αίμα έρρεε ζεστό μπροστά στο μοντέλο έως το σημείο που η ένταση της στιγμής αφήνει τη θέση της στο κρύο αίμα. Η προβολή της ταινίας από το CineDoc θα επαναληφθεί νωρίς το απόγευμα της Κυριακής (13/2 στις 16.00) στον Δαναό και, πέρα από τη συγκίνηση που προσφέρει στους θεατές, είναι ένα μάθημα πολύτιμο για τους νέους καλλιτέχνες και τους δασκάλους τους.

Στο καλωσόρισμα της ταινίας, ο Φρέντυ Βιανέλλης είπε ότι την «ιστορία» μας συνθέτουν οι κοινές στιγμές, οι ιστορίες που μοιραζόμαστε με τους φίλους. Ανάμεσα στο κοινό βρίσκονταν πολλοί που έχουν να πουν ωραίες ιστορίες για τον δικό τους Χρόνη. Όχι μόνο όσοι συνδέθηκαν μαζί του, αλλά κι αυτοί που κουβαλούν μνήμες από το έργο του. Ο Μπότσογλου θα μείνει στη μνήμη και γι’ αυτόν ακόμη το λόγο. Σφράγισε το όνομά του στην τέχνη, άρα στην αθανασία, επιχειρώντας το άτοπο: κοντά στο πλούσιο και πολύπτυχο έργο του, έστησε εδώ πάνω την προσωπική του «Νέκυια» και την έκανε συλλογική.

Γράφει ο Γιώργος Μυλωνάς
Πηγή: THE ART NEWSPAPER GREECE